Gebore en getoë
Malene Breytenbach is op 1 September 1948 op Port Shepstone gebore. Haar pa is op Greyton gebore en toe sy pa dood is, het die gesin na Stellenbosch getrek. Daar het haar pa aan Paul Roos Gimnasium gematrikuleer. Dit was swaar jare en hy kon nie universiteit toe gaan nie, met die gevolg dat hy saam met sy suster se man in die Oos-Kaap gaan boer het.
Malene se oupa van moederskant het naby Matatiele geboer. Daar het Malene se ma en pa mekaar ontmoet en is hulle getroud.
Malene vertel aan LitNet: “Daardie jare was die kolonies aan die ontwikkel. Mense het die indruk gehad dat daar eindelose geleenthede vir avontuurlustige mense was wat graag pioniers wou wees en daardie lande wou tem en help ontwikkel het. My pa was een van die hoopvolles en die enigste van sy familie wat buite Suid-Afrika na die noorde en wel na die ou Suid-Rhodesië (later Zimbabwe) wou gaan. Na ’n paar omswerwinge (en ’n amperse malaria-dood) het hy in Gwelo (vandag Gweru) te lande gekom en my ma, my ouer suster, Menanteau, en ek (nog ’n baba) per trein laat kom waar ons nog by Ouma in Natal gebly het.”
Malene se pa het by die Dairy Marketing Board gewerk, maar hy wou eintlik net boer. Die naaste wat hy daaraan gekom het, was ’n klein plasie noord van Gwelo waar hy met wisselende sukses en met verskillende gewasse en vee geboer het.
Maar toe sy weer sien, het hulle weer in hulle huis op die dorp gebly. “Die dorpshuis, met sy groot tuin, lekker bure, en my beste vriendin wat langsaan woon, was ’n gesellige plek en naby skole. My herinneringe is goed, maar kinders is nie altyd bewus van hulle ouers se probleme as hulle self meestal gelukkige kinderjare beleef het nie.”
Malene onthou die plasie waar hulle vir ’n paar jaar gebly het, as ’n towerplek, hoewel hulle daar altyd bewus was van gevaar wat gedreig het. Die huis was ’n koloniale ou kasarm met gewels, die spook van ’n vorige eienaar wat selfmoord gepleeg het (het haar ma gesweer), ’n enorme tuin, visdam, plaasdam, boorde, honde, katte, hoenders, ’n wye verskeidenheid voëls, wilde diere en wilde werkers.
“Daar het mense naweke in hulle compound gefuif en gerumoer en tromme geslaan. Dit het van kleintyd af ’n gevoel van onheil gegee, wat my bygebly het selfs nadat ons teruggetrek het dorp toe en ek die skoolkadette se tromme gehoor het. Ons tuinier is eendag in hegtenis geneem vir die moord op vyf mense. My pa is amper deur ’n dronk werker met ’n mes gesteek. Dit was wilde dae daardie en my ma het in vrees gelewe. In Rhodesië het onluste en politieke onrus toegeneem en dit het ’n wanklank veroorsaak in kinderjare wat meesal gelukkig was.” (aan LitNet)
Malene se eerste skool was Cecil John Rhodes Primary en sy is met die aanvang van haar hoërskooljare na die Chaplin High School. Sy het gesing, was kunstig en het goed gevaar op skool en het altyd goeie punte vir opstelle gekry. “Die mense van Britse afkoms het hulleself as superieur beskou en ’n Afrikaner moes presteer om vir hulle te kon vinger wys. Tot my verbasing het ek ’n landswye opstelkompetisie gewen.”
Baie van haar skoolmaats het in die latere Bosoorlog geveg en een was prominent in die gevreesde Selous Scouts.
Die Engelse skole was besonder goeie skole met onderwysers wat sy tot vandag met dankbaarheid onthou. Daar het sy haar liefde vir lees ontwikkel. Sy het net Engelse boeke gelees. Al Afrikaans wat sy gelees het, was koerante, Brandwag en Die Huisgenoot wat haar ouers uit Suid-Afrika bestel het en wat per opgerolde pos aangekom het. Hulle het darem ook na die Afrikaanse radiostasie geluister. Die meeste van Malene se vriende was Engels, maar sy het darem een goeie Afrikaanse vriendin, Magda, gehad.
“My ouers het Afrikaanse en Engelse vriende gehad. As daar Afrikaanse ‘kultuuraande’ was, het ons dit bygewoon. Ek het in konserte opgetree en solo gesing. (Dit het my ’n hopelose ambisie gegee om operasangeres te word!) Op skool het ek ook hoofrolletjies in verhoogopvoerings gehad; een was ’n heks. Toe verbeel ek my die verhoog is my voorland.”
Maar die gesin se tydjie in Suid-Rhodesië het in die middel van Malene se hoërskooljare, toe sy veertien was, tot ’n einde gekom toe haar ouers besluit het om na Suid-Afrika terug te keer en in Pretoria te gaan woon, waar hulle albei familie gehad het. Haar beste vriendinne, Mary en Magda, was ’n groot verlies toe sy as tiener geëmigreer het. Sy het egter al die jare met Mary kontak behou en hulle het oor en weer gekuier, selfs tydens die oorlog, totdat Mary oorlede is.
In Pretoria is Malene na die Afrikaanse Hoër Meisieskool omdat Frans en Latyn twee van haar vakke was. Sy moes verafrikaans en sy kon nie eens in Afrikaans spel nie. Haar wiskunde was agter en sy moes dit in matriek as vak laat vaar. “Dit was ’n goeie skool met uitstekende, aanmoedigende onnies, maar dit was ’n meisieskool, wat vreemd was. Ek het gevind dat ek nou in ’n groot dam swem waar kompetisie veel sterker is. Watter aanpassing! Ek was darem nie ongelukkig nie en het met die skoolwerk ingehaal en vriende gemaak, maar na Gwelo was dit veel minder lekker en ek het baie terugverlang.” Malene matrikuleer in 1965.
Sy vertel verder: “In my vorige, Engelse skool het ek agtergekom ek doen goed met skryfwerk, maar in AHM moes ek myself Afrikaans leer. Hoe béter kon ek dit doen as om ander skrywers te lees, te sien hoe hulle die taal inmekaarsit? Die verskil in my lewe is gemaak deur toegewyde onderwysers; dat hulle hul op élke leerling toegespits het. Niemand was net ’n nommer nie.” (aan LitNet)
Sy vertel aan Vrouekeur (8 Februarie 2019) sy het half Engels gevoel. "Ons was immigrante, anders as die gevestigde Pretorianers, en die aanpassing was moeilik. Ek moes ook baie vinnig leer om goed in Afrikaans te spel. Dis van baie lees wat my Afrikaans soveel verbeter het. Een boek wat ek onthou omdat dit my so diep getref het, was Die swerfjare van Poppie Nongena."
Verdere studie en werk
Na skool is Malene na die Universiteit van Pretoria, waar sy haar BA-graad met hoofvakke Frans en Engels verwerf. Op universiteit ontmoet sy ’n jong dosent in Volkekunde, Willie Breytenbach. Sy het Volkekunde uit nuuskierigheid geloop en later is sy en Willie getroud. Hy oorreed haar om haar BA Honneurs-graad in Engels te verwerf, terwyl hy sy MA en doktorsgraad een na die ander met lof behaal.
In Pretoria, ná universiteit, werk Malene as vertaler by onder meer Krygkor en beleef baie besige sosiale jare saam met haar man. Hulle dogter, Karen (hulle enigste kind), is in 1981 gebore. In 2012 het Willie en Malene ’n blondekop kleindogter, Mia, ryker geword wat net soos haar ma lyk. Om ouma te wees, is vir Malene ’n baie groot voorreg.
In 1985 verhuis die gesin na Stellenbosch, waar Willie hoof van die Departement van Afrikastudie word. Malene maak kind groot en pas aan by die nuwe omgewing. Sy was aanvanklik oortuig dat sy te dom is vir nagraadse studies, maar begin tog weer te studeer aan die Universiteit Stellenbosch. Sy behaal ’n honneurs- en magistergraad, asook haar DPhil in joernalistiek, ’n MA in Ou Nabye-Oosterse Studie en ’n MPhil in Antieke Studie. Malene behaal haar honneursgraad in joernalistiek met lof, en was een van die top-presteerders in haar klas, hoewel sy die oudste van die 24 studente in die klas was. Haar diepte-projek het oor Malawi se probleme onder die oppervlak, soos VIGS, armoede en politieke onderstrominge gehandel.
Oor hierdie nagraadse studie (waarvoor sy eers gedink sy is te "dom") sê Malene aan Vrouekeur (8 September 2019) dat mens nie jouself moet onderskat nie. "As jy regtig wil, kan jy. Dit het vir my so lekker geword om al daardie studies aan te pak, ek kon nie ophou nie. Mens word soveel meer belese en ryper soos dit aangaan. Mens kan baie in ’n dag inpas, jy moet net jou tyd reg bestee."
Sy werk ook by die universiteit, van openbare betrekkinge tot kommunikasie tot die Stellenbosch Stigting. Sy besef teen daardie tyd dat dit makliker word om te studeer namate ’n mens meer belese, wyser en ryper raak.
Terwyl Malene studeer het, was sy te besig om fiksie te skryf, maar die oomblik toe haar studies klaar was, begin sy skryf en debuteer met ’n liefdesverhaal, Palmyra herleef, wat in 2005 by LAPA Uitgewers se Treffer-Boekklub verskyn. Dit is geskryf na aanleiding van haar MPhil in Antieke Studie toe Malene ’n tesis oor die fassinerende koningin Zenobia van Palmyra gedoen het. Dit is ook gebaseer op haar ondervinding om as ouer vrou weer te studeer, en sy kon die kennis en ondervinding wat sy opgedoen het, in haar studies oor die Ou Nabye-Ooste vir hierdie roman inspan.
Sy trek toe los en skryf binne vier jaar negentien liefdesverhale vir LAPA en nog ’n aantal vir NB Uitgewers. Aanvanklik dink sy dat sy nie in Afrikaans sal kan skryf nie, maar sy doen haar “vakleerlingskap” met ’n tweetalige woordeboek altyd langs haar.
Malene skryf maklik etlike romanses elke jaar. Haar uitgewers was versigtig hiervoor en het voorgestel dat sy ’n skuilnaam gebruik. In 2008 het sy twee romanses onder die naam Marilyn Bennett geskryf.
Terwyl sy voltyds werk, skryf Malene oor naweke en in die aande, maar einde 2008 tree sy af en toe kan sy werk wanneer en waar sy wil. “Ek het altyd iets wat ek skryf en in my kop dwaal die stories altyd rond. Ek is van plan om, as my kop hou, die een roman na die ander te skryf. Willie, my man, is geduldig en hy kan hom altyd besig hou. Hy moedig my nog altyd aan en voel beslis nie bedreig deur my skryfwerk nie, want hy is nog altyd ’n presteerder en is tans emeritus professor.” (aan LitNet)
Hulle dogter Karen het ook joernalistiek geswot, soos haar ma, en joernalis geword, en het ook politieke wetenskap geswot, soos haar pa. Karen se ervarings as joernalis is vir Malene ’n bron van inligting en inspirasie, want tydens haar skooljare was sy alewig aan die studeer en was sy altyd bang sy skeep Karen af. “Ongelukkig is ek verbete en obsessief en as ek ’n ding aanpak, is ek soos ’n Rottweiler wat nie los nie. Sy was darem al op universiteit toe ek begin fiksie skryf.”
Malene se redakteur, Madri Victor, moedig haar toe aan om ’n roman te skryf – iets wat so ’n bietjie meer om die lyf het as die liefdesverhaal of romanses. Zimbabwe was nog altyd in haar hart en kop en sy verafsku Mugabe en wat met die land gebeur het. Veral wat die plaasonteienings betref. “Ek moes daaroor skryf. Zimbabwe is vir my sinoniem met verwoesting en pyn.” (Beeld, 2 Augustus 2009). Toe skryf sy Gister is ’n ver land wat in 2009 by Tafelberg verskyn het.
Gister is ’n ver land vertel die verhaal van Maureen Sneddon Barnard wat in 1955 inderhaas uit Kenia moes vlug toe die Mau Mau hulle plaas aanval en haar man en tienjarige seun vermoor. Sy en haar dogter gaan woon in Rhodesië en haar tweede huwelik is weer met ’n boer. Hy is egter in die Bosoorlog oorlede. En toe in 2003 ontvang sy ’n uitsettingsbevel en moet die 79-jarige vrou dadelik haar familieplaas in Zimbabwe verlaat.
Melanie, Maureen se 40-jarige kleindogter, en haar oom Dawid is na Zimbabwe om Maureen en haar dogter, Elizabeth (Melanie se ma) te gaan haal en na Pretoria te neem. Die eerste vier hoofstukke word vanuit Melanie se perspektief vertel.
Vanaf hoofstuk 5 is Maureen die verteller. En hier word dagboeke, koerantknipsels en dokumente veral in terugflitse gebruik om die storie te vertel. Maureen se storie word teruggeneem na haar ouma, wat ’n verpleegster tydens die Anglo-Boereoorlog was. Ook die politieke onrus wat aangaande toeneem, eers in Kenia en later veral die Rhodesiese oorlog van 1972 tot 1980, wat nie net liggaamlike letsels nie, maar ook geestelike letsels laat, word goed vertel.
Vir Stoffel Cilliers (Beeld, 12 Augustus 2009) is Maureen ’n sterk persoonlikheid wat die leser nie sommer sal vergeet nie. Haar dogter, Elizabeth, daarenteen, “dra oorlog in haar saam, soos ’n virus” (p 69). Vir Cilliers bly die grootsheid van Afrika ’n tema van hierdie uiters realistiese, aktuele roman. Hy beskou die roman as ’n besonder fyn studie in verhoudinge.
“Nie slegs tussen mans en vroue nie, maar ook tussen meerderes en minderes, tussen swart en wit, tussen vyandige vegtendes, tussen buitelugmense en fynbesnaardes. (...) Uitstekende navorsing is gedoen oor Kenia en Zimbabwe. Die natuur, die mense en hul kultuur word in fyn besonderhede beskryf. ’n Nuttige kaart en woordelys dra by tot beter begrip. Die outentieke politieke gebeure wat die agtergrond vorm, maak die roman oortuigend. (...) ’n Vlot vertelstyl, oortuigende karakterbeelding en natuurlike dialoog dra by om hierdie stimulerende roman met sy dokumentêre inslag ’n aangename leeservaring te maak. Dit is ’n stewige, eietydse roman, doelgerig en insiggewend geskryf.”
Siska Martin (Volksblad, 4 Augustus 2009) beskryf Gister is ’n ver land as ’n roman wat vertel van liefde, verlies, waagmoed en hardkoppigheid. “Breytenbach skryf uit eerstehandse ondervinding oor die lewe in die ou Rhodesië, nog voor Ian Smith se onafhanklikheidsverklaring. Sy skryf met begrip vir dié wat daar gebore is en daar grootgeword het se liefde vir dié mooi land. Ja, Gister is ’n ver land is fiksie, maar die 352 blaaie van dié slapbandboek kan maklik die verhaal van menige Zimbabwiër vertel wat alles verloor het en gelukkig was om elders ’n heenkome te vind.”
Mariana Loots skryf in Die Burger (datum onbekend) dat dit ’n hoogs leesbare roman is, hoewel dit plek-plek sterk op stereotipes steun.
Oor die vreesaanjaende situasies in Zimbabwe en die Mau Mau-aanval in Kenia wat Malene so lewensgetrou beskryf, vertel sy (Beeld, 2 Augustus 2009): “Mense het uit die lande in die noorde wat uhuru gekry het, suid gevlug. My ouers het iewers pamflette gekry oor die gruweldade van die Mau Mau. Ons het bure gehad met ’n dogter wat Frans magtig was. Sy het gaan tolk vir Franssprekende vlugtelinge – nonne wat verkrag is, hul ore afgesny. Die bedreiging was altyd daar. ’n Kind in my klas se huis is afgebrand en hulle moes vlug. ’n Meisie van Eldoret in Kenia se ouers het haar na ons skool gestuur vir veiligheid. Ek ken die geskiedenis van Afrika.”
Malene voel dat Afrika al te veel van sy mense opgekou en uitgespoeg het (Beeld, 2 Augustus 2009). “Afrika is vol geweld, haat en konflik. In my boek het ek genoem dat mense gedink het hulle kan dit besit, maar eintlik het hulle net tydelik ’n stuk geil aarde vervreem van ander wat dit ook begeer en wat dit met geweld weer van hulle vervreem het. ’n Mens verlang terug, maar na skimme van die werklikheid wat verby is. Wat nou Zimbabwe is, is ’n tragedie. Afrika maak my soms bang. Teen die dramatiese historiese en politieke agtergrond van die boek bly jou fokus egter op die universele dinge waarmee mense hulle besig hou. Die lewe gaan voort te midde van die groot gebeure. Die media vertel ons wat besig is om óm ons te gebeur, ons praat met mekaar daaroor, ons vrees, maar ons hoop die ergste sal nie met ons gebeur nie. Jy leef gedurig in spanning. Almal sien die golwe van politieke onrus kom, maar wat kan jy doen om dit te keer?”
Suzanne Bezuidenhout skryf in haar resensie op LitNet Gister is ’n ver land ’n baie aktuele roman is wat Afrika in al sy grootsheid en gewelddadigheid vir die leser teken. Die hooftemas is die tydelikheid van besit, liefde, verlies en die verwerking van trauma. “Dié reis is nie net ’n verkenning van die Afrika-ruimte nie, maar tegelyk ’n kartering van Afrika se geskiedenis van geweld as gevolg van die drang om te besit en te heers. Deur Maureen se herinneringe aan haar verlede in Kenia en die destydse Rhodesië word die leser op ’n meer persoonlike reis geneem. Haar herinneringe word gekenmerk deur die ervaring van verlies. Deur Maureen se verlies van grond én van geliefdes word die tydelikheid en kortstondigheid van alle besit, ook die lewe, beklemtoon. (...) Met Gister is ’n ver land slaag Breytenbach daarin om ’n aktuele en boeiende roman te skryf. Afrika word uitgebeeld as ’n ruimte van skoonheid en geweld, van hoop en verlies, en ’n ruimte wat só veel kan gee, maar ook kan neem. In die roman lewer Breytenbach kommentaar op die drang om te besit en te heers. Die leser besef dat wanneer dit by Afrika en sy geskiedenis kom, alle besit en heerskappy bloot ’n tydelike vergunning is.”
’n Afrikaanse roman oor Zimbabwe deur ’n wit vrou is iets raars. Hieroor sê Malene (Beeld, 2 Augustus 2009) dat Afrikaans en Engels ewe swaar by haar weeg. Haar ouerhuis was Afrikaans en sy is met ’n Afrikaanse man getroud. Maar in haar jeug het sy meestal Engels gepraat, skoolgegaan en gestudeer. In Gister is ’n ver land is die karakters Engels en die inligting wat sy nagevors het, was Engels. Haar karakters praat hopelik soos die mense destyds in Zimbabwe gepraat het, of soos sy dit onthou.
In 2010 word Malene se volgende roman, Pluimprinse, gepubliseer. Die verhaal handel oor Olivia Bailey wat uit Kaapstad vlug nadat sy in haar huis aangerand is. Sy gaan na haar ouma in Oudtshoorn wat sy glad nie ken nie. Haar ma is deur haar ortodoks-Joodse pa onterf toe sy met ’n nie-Jood, Olivia se pa, weggeloop het.
Nadat Olivia op Oudtshoorn aangekom het, loop sy op die voetspore van een van haar voorsate, Sarah, wat, soos Olivia se ma, met die “verkeerde” man deurmekaar geraak het. Tydens haar soektog in die ou goed en met haar ouma se vertellings, kom sy op baie interessante inligting oor Sarah en haar tydgenote af. Die pluimpaleise van daardie jare wat tekens van die rykdom van die eienaars as, is die middelpunt van die verhaal. Die leser leer nie net die Oudtshoorn van vandag beter ken nie, maar ook die dorp se volstruisveer-geskiedenis. Daar word ook meer vertel van die destydse Joodse gemeenskap van Oudtshoorn. Die volstruisveerhandel was hulle belangrikste sakebedryf. Die probleme wat die Jode daardie jare ondervind het, word ook uitgebeeld. Die argitektuur van Charles Bullock en Johannes Egbertus Vixseboxse, die twee argitekte wat hoofsaaklike betrokke was by die bou van die pluimpaleise, word aan die leser voorgestel.
Volgens Stephanie Nieuwoudt (Rapport, 24 Julie 2010) is daar ’n paar dingetjies wat pla, soos die herhaaldelike verwysing na die feit dat Olivia se oë verskillende kleure is en die herhaaldelike verwysing na verval, maar dit is ’n heel leesbare boek wat jou lus maak om Oudtshoorn, en sy pluimpaleise, van naderby te gaan beleef.
Ronel Nel (Beeld, 19 Julie 2010) beskou Malene as ’n uithaler-storieverteller wat ’n era blootlê wat inherent aan die erfenis van die Wes-Kaap is. “Sy pendel gemaklik tussen die huidige en die verlede, en sodoende word die vergelyking van die toe en die nou soomloos omarm. Die pas van die boek taan soms, juis vanweë die lang haltes by die geskiedenis van die vervloë Oudtshoorn, en dit laat die leser voel dat hy nie heeltemal met ’n roman te doen het nie. As ’n stuk gedramatiseerde geskiedskrywing is dit ’n kragtoer.”
Corrie Geldenhuys (Volksblad, 6 Augustus 2010) het dieselfde voorbehoude as Nieuwoudt, maar beskou Pluimprinse as bevredigend en met tye boeiende leesstof oor die Oudtshoorn van weleer en vandag.
Riette Rust (Die Burger blogs) skryf: “Die historiese blik op Oudtshoorn is die sterkste element in hierdie roman. Breytenbach het die gegewens goed na gevors, ook dié van die argitekte Charles Bullock en Johannes Vixseboxse. Een van die mooiste beskry wings is dié van die pluimpaleise wat hulle gebou het. Breytenbach skryf: ‘Soos elegante bejaardes staan hulle daar, in valletjies en kant, bepluim en gekorset.’ Wanneer die gloriedae van die volstruisbedryf taan en geboue verval, verval verhoudings ook en sterf familielede. Die mens is so anders as die volstruis ‘wat die vermoë (het) om (weens die oerkrag in hom) deur voor- en teëspoed te oorleef,’ is die boodskap.
“Soos die geskiedenis vir Olivia begin lewe, begin haar helings proses. Op 35 vind sy liefde en erf sy ook Courland House, haar ouma se imposante tuiste met sy koper- en baldakyn-beddens.
“Hierdie roman sorg vir ’n paar interessante kinkels rondom identiteit: Is Abie, die man wat deur Olivia se ouma aangestel is om haar kleindogter op te pas, werklik ’n uitvaagsel? En wat is die waarheid agter Michel le Riche se vriendskap met ’n pragtige meisie? Olivia vind algaande meer oor haar eie identiteit uit. Van die begin af weet die leser Olivia het heterochronia – een blou en een groen oog, en is effe heldersiende. Maar haar oumagrootjie Sarah se verlede, wat ’n huwelik met Piotr Ussakov, ’n Russiese prins en wêreldklas pianis, insluit, hou ver rassende nuus vir Olivia in.
“Die roman kom ongelukkig ’n sterk spanningslyn kort, dit boei nie deuren tyd nie. Daarby word die leser her haaldelik en pertinent herinner dat die roman oor verval handel. Nie al die karakters is ewe volrond nie. Paul Wannenburg, ouma Rebekah se dokter, is darem net te standvastig en goed. Abie wat ‘sy rebelsheid soos ’n kledingstuk dra’ is veel interessanter. So ook die elegante Rebekah wat nog haar eie motor bestuur en sedert haar man se dood nie meer kosjer leef nie. Soms is die taalgebruik outyds en werk die dialoog nie heeltemal nie.
“Kritiek daar gelaat, as jy van ge drama tiseerde geskiedenis hou, ’n sagte plekkie vir Oudtshoorn het en nie lus het vir hogere letter kunde nie, lees gerus hierdie storie.”
Volgens Gerard Scholtz (Die Burger, 5 Julie 2010) vloei Malene se skryfstyl, die storielyne en tydspronge in Pluimprinse maklik. Hy wil weet of dit ook haar ervaring was tydens die skryfproses – dat die skrywe en die storie maklik gekom het. “Die roman het anders verloop, maar ek het ’n groot deel oorgeskryf. Ek wou vertel hoe sekere families (Afrikaners, Jode en Engelse) tydens Oudtshoorn se bloeitydperk en in die hede op mekaar inwerk. Wat was die (soms) tragiese gevolge van die voorgeslagte se doen en late? In die tweede weergawe het Olivia my hoofkarakter in die hede geword en het ek die argitekte wat die herehuise geskep het, as karakters ingebring. Sarah, die ander hoofkarakter, uit die verlede het ook ’n meer definitiewe persoonlikheid gekry. Daarna het dit gevloei.”
Oor die boek se omslag en titel wat deur Michiel Botha ontwerp is, vertel Malene aan Gerard Scholtz (Die Burger, 5 Julie 2010) dat Botha ook verantwoordelik was vir die omslag van Gister is ’n ver land. “Hy het dit só goed gedoen dat ek gevra het hy moet my volgende roman se omslag ook ontwerp. Met Pluimprinse het hy die belle époque, die boom van Oudtshoorn wonderlik, onverbeterlik uitgebeeld in die art nouveau-styl wat die argitekte destyds in die ontwerp van die pluimpaleise gebruik het. Hy het die volstruise, die ou Rolls-Royce en die regte lettertipe gebruik. Dit was onmiddellik vir my aanvaarbaar.”
Malene het voordat sy begin skryf het, heelwat navorsing gedoen oor die fassinerende geskiedenis van die gemeenskap van Oudtshoorn en die volstruisboerdery. Op Oudtshoorn het sy in die ou pluimpaleis, Foster’s Manor, gaan bly en die dorpe en die CP Nel-museum goed deurgegaan om sodoende meer oor Charles Bullock uit te vind. Sy het gelukkig een foto van hom opgespoor en kon hom dus goed beskryf.
Malene was vanaf 2011 tot 2013 baie bedrywig. In 2011 verskyn Bloedgrond, haar roman oor grondeise en plaasmoord, asook een van haar mediese romanses. Die roman, Eenoogkoning, word in 2012 by Naledi uitgegee en nog ’n mediese romanse en in 2013 verskyn haar eerste publikasie by Rosslyn Pers, Kennis is mag en nog twee mediese romanses.
Die hooftema in Bloedgrond is die kwessie van grondeise. Die Malaza-familie stel ’n grondeis in op twee plase in Mpumalanga in die Nieu-Skotland-distrik. ’n Joernalis, Erin Bell, bevind haar, sonder dat sy daarvoor gevra het, vierkantig binne-in die situasie. Haar broer boer op die een plaas, Misty, dit is duidelik dat die familie verwag dat Erin se man, wat ’n advokaat is en van wie sy besig is om te skei, met sy regsagtergrond hulle moet help. Die ander plaas, Annendale, is die Buchanans s’n. Die gesin is jare vantevore daar vermoor, onder andere ook Erin se jeugliefde James. Die enigste lid van die Buchanan-gesin wat die plaasmoord vrygespring het, is Andrew, ’n oud-recce. Erin word met hierdie verlede gekonfronteer.
Andrew dra verseker ’n wrok in hom rond en dit is ooglopend dat die Malazas ook nog wrokkigheid in hulle binneste ronddra, al werk hulle lankal nie meer op die plase nie, maar leiers wat in hulle gemeenskap agting wegdra. Dan is daar ook die boeregemeenskap se vrese, intimidasie en ’n boer wat vermoor word. Dit alles maak die lewe vir polisie-superintendent Elsie Redelinghuys baie moeilik.
Vir Madri Victor (Rapport, 1 Julie 2011)druk Bloedgrond die vinger op ’n seer plek in die Afrikaner se psige. “Plaasmoorde en grondeise is besonder sensitiewe onderwerpe. In dié verhaal is die fokus op die posisie van die boere teen wie grondeise ingestel word en dié wat ná ’n plaasmoord met onverwerkte emosies agterbly.
“Die Buchanans se lot word in grusame detail beskryf. Breytenbach skram doelbewus nie weg van die ongemaklike nie; sy wíl die leser skok en konfronteer met die geweld, die sinloosheid daarvan en die uitwerking wat plaasmoorde het op mense wat klaarblyklik op die rand van so ’n gebeurtenis staan – ongeag of jy die wit boer of swart plaasarbeider is.”
Victor meen dat die navorsing deeglik en deurdag is; “daar is heelwat inligting oor die regsaspekte met grond eise. Ook feitelike inligting oor die geskiedenis van die streek word verskaf. Soos met haar vorige romans bly die leser deurentyd bewus van die uitwerking wat gebeure uit die geskiedenis op individue het (konsessies wat deur die Swazi-koning weggegee is, die Boereoorlog en die ontheemding van boere in Rhodesië word betrek). Juis daardeur kry die leser ’n beter begrip vir die optrede van sowel dié teen wie eise ingestel word as die grondeiser, al lê die simpatie duidelik nie by laasgenoemde nie.
“Ondanks besonder ingewikkelde en komplekse temas, word Bloedgrond nooit ’n swaarmoe dige, neerdrukkende roman nie. Daarvoor sorg die goeie skeut liefde waarom Breytenbach bekend is, en karakters soos supt Redelinghuis, wat altyd haar braairooster en ’n sixpack in haar kattebak saamry – net ingeval.”
Op LitNet skryf Riana Scheepers in haar resensie dat die eerste deel se ligte aanslag en styl van die liefdesverhaal-genre haar ’n bietjie verwar het. Sy was ook ongemaklik met die roman. “Wat aanvanklik as Erin se verhaal begin het, nadat sy haar man Ferdie en sy wulpse sekretaresse alte hups op sy lessenaar betrap het, het al gou iets van ’n hutspot geword met ’n menigte karakters en narratiewe style. Van die erotiese beroeringe van Marianne en haar ‘heerlike, opwindende geheim’, die soeterige liefdespad van Erin en Mac (193), en die werklik onsinnige opmerkings van Erin (wat byvoorbeeld ná die moord op haar broer sê: ‘Plaasmoorde raak nou régtig onrusbarend’, 195), tot die onthutsende weergawe van geweld soos dit deur Sylvia beleef word met die aanhoor van ’n Solidariteit-program oor plaasmoorde op die radio. Die gruwels van marteling, verkragting en moord word in grafiese besonderhede aan die leser gebied. Gooi nou nog hierby in die kwasigewetenswroeginge van Alfred Malaza, ’n paar tienerkinders se klein emosionele en seksuele oprispings, én die macho-bravade van ’n gewese recce, en ek voel soos ’n verkleurmannetjie op ’n Smarties-boks.
“Die roman sou beslis gebaat het by een karakter se perspektief; dit sou koherensie gegee het aan die gebeure en dit in ’n herkenbare genre geplaas het. Want uiteindelik is Bloedgrond nie óf liefdesverhaal óf speurverhaal, of avontuurverhaal nie. Na my gevoel kan die swaarwigtige tema nie gravitas verleen aan die liefdesverhaal nie, en het die romantiese styl min bygedra tot die uitbouing van die komplekse, sentrale tema. En tog, te midde van my ongemak oor ’n konsekwente styl, is daar ook werklik opwindende momente, soos Erin se insiggewende historiese dokument oor grondbesettings in die Oos-Transvaal (nou Mpumalanga) (95 ev). Dit is een van die werklik opwindende insette in die eerste gedeelte, wat my laat wonder of Breytenbach nie ’n soortgelyke ondersoekende joernalis-karakter in nuwe romans moet ontgin nie. Dit sal die outeur se kundigheid, kennis en styl uitstekend pas.
“Dit is eers met die aanvang van die opwindende tweede gedeelte van die roman dat dit my getref het: die struktuur wat Breytenbach aan hierdie roman gee, is soortgelyk aan die uiters suksesvolle televisiereeks Law and Order. Dit is ’n program waarna ek graag kyk, veral vanweë die opwindende tweede gedeelte, waarin die regsprosesse orde in die soms rommelrige speurgedeelte skep.
"Dieselfde gebeur in Bloedgrond. Waar die eerste gedeelte gewemel het van karakters en dinge en style en onrustigheid, is Deel 2 vaartbelyn en doelgerig. Die aanbod van karakters en perspektiewe is minder, en alles gefokus op die sentrale gebeurtenis van die hofsaak en die uitwys van die skuldiges. In hierdie gedeelte het die skrywer my omgeboul: met karakters wat sprankelend ontwikkel (Elsie en Ferdie én Marianne), gebeure wat doelgerig koers kry, spanningsdrade wat stywer geknoop word met die intriges van die hofsaak, en ’n verrassende einde. Hier is Malene Breytenbach soos ’n seilskip in volle vaart, pragtig, met seile wiekend in die wind, onstuitbaar.
“Bloedgrond is die rede waarom ek vermoed dat hierdie skrywer besig is om haar skrywersvisie wyer te stel, soos ek aan die begin gesê het. Ek is seker dat die volgende roman wat ek gaan lees, minder van die swiets in ’n lucky packet gaan wees; dit gaan ’n volle maaltyd wees. Met rooiwyn.”
Eenoogkoning (2012) vertel die verhaal van ’n Kaapse vrou, Salome Binnemans. Sy is die fyn opgevoede dogter van ’n parlementslid en in haar lewe leef sy deur vier oorloë: Die Boereoorlog, die oorlog in Duits-Suidwes-Afrika, die Eerste en Tweede Wêreldoorlog. Sy ontmoet in 1899 twee mans: Julian Atterbury, seun van ’n sogenaamde Randlord, en graaf Klaus von Mittelbach, kaptein in die koloniale troepe van Duits-Suidwes-Afrika. Haar pa wil graag vir Salome getrou kry, verkieslik met ’n man met baie geld. Sy trou met Klaus en hulle gaan vestig hulle in ’n kasteel wat hy in die Namib gebou het. Die verhouding se paadjie is nie altyd so egalig nie en Salome moet verlies en verraad verwerk en ook netelige keuses maak. Klaus sterf in 1916 in die oorlog in Duitsland en Salome is terug na Suid-Afrika waar sy weer vir Julian raakloop. Dit is ’n verhaal vol verrassende wendings.
Eenoogkoning was een van die tien finaliste in LAPA se 2011-romankompetisie.
In Sarie (5 Oktober 2012) wou Phyllis Green by Malene weet waar sy die idee vir Eenoogkoning gekry het. Malene het vertel dat vriende van haar wat in Namibië was, haar vertel het van die Duwisib-kasteel anderkant Lüderitz en van die Pruisiese baron wat dit gebou het. So is Klaus von Mittelbach gebore. “Ek het ook gewonder oor die vrou wat so ’n man na die wildernis volg, wat om sekere redes lyding en verliese ervaar, en hoe haar lewe tydens die huwelik en daarná sou verloop.”
Die oorloë en die gegewens van die oorloë is histories korrek, maar Malene se karakters wat sy tussen die ware geskiedkundige figure gesitueer het, is fiktief. Schloss Mittelbach se mense, asook Kaapzicht en Schoongezicht is ook fiktief.
Malene vertel aan Phyllis Green dat sy haar inligting hoofsaaklik in geskiedenisboeke en op die web gekry het, veral dié oor die oorloë en politieke strominge. Sy moes vanselfsprekend ook inligting kry oor Namibië se geskiedenis en aardrykskunde. En gelukkig is daar ’n boek deur Harald Nestroy oor die Duwisib-kasteel en baron Hansheinrich von Wolf beskikbaar, getiteld Duwisib, a German castle in Namibia and its master Hansheinrich von Wolf.
Kennis is mag (2013), speel af in ’n akademiese omgewing, naamlik die fiktiewe Universiteit van Utopia (wat baie raakpunte met Stellenbosch het). Die tyd waarin die roman afspeel, is die hede, met verwysing na die Suid-Afrikaanse politiek, maar die name van die universiteite is fiktief. Soos die Universiteit van Utopia waar die verhaal afspeel of die Universiteite van die Weste en van Azanië, die ander akademiese instansies waarna verwys word.
Dit begin met ’n aanhaling deur die Nobelpryswenner en diplomaat Henry Kissinger, wat ook later in die boek aangehaal word: “University politics makes me long for the simplicity of the Middle East. Academic politics are so vicious because the stakes are so low.”
Malene ken die akademiese wêreld baie goed en vir Marike van der Watt op LitNet span sy hierdie kennis goed in en kry die leser ’n goeie kykie in die ratwerk van ’n groot akademiese instelling, hoewel dit dalk effens oordrewe is as gevolg van die satiriese inslag.
Van der Watt gaan voort: “Die drama skop reeds in die openingstoneel af wanneer ’n ongeïdentifiseerde karakter ’n dreigbrief ontvang. In die volgende toneel jaag ’n motor vieruur in die oggend met skreeuende bande weg, en die volgende dag word die dinamiese en gewilde rektor, Josef Herholdt, dood aangetref in sy stoorkamer. Almal vermoed gemene spel en die polisie ondersoek ’n saak van moord. Kaptein Anna Steyn, wat al die luuksheid en oordaad van die rektorskantore as buitestander beoordeel, wonder wie voordeel kon trek uit die rektor, wat sy met ’n koning vergelyk, se dood.
“Die verhaal spring dan ’n jaar terug, toe Julia de Ville die eerste keer haar opwagting by Utopia gemaak het vir haar onderhoud vir die pos van viserektor: navorsing en internasionale betrekkinge. Die verhaal verloop dan chronologies op haar pad van onversadigbare ambisie met haar aanstelling as viserektor tot kort na die dood van die rektor. Omdat ’n mens van die begin af reeds weet dat die rektor onder suspisieuse omstandighede dood is, ontleed die leser deurentyd elke nuwe karakter en situasie om vas te stel wie die moontlike skuldige is. Maar die einde is tog onvoorspelbaar, met ’n ekstra kinkel ...
“Soos in Pluimprinse, staan die uiterlike vertoon van welvaart sentraal tot die verhaal. Welvaart dui hier op akademiese sukses en mag – nie net van die Universiteit van Utopia nie, maar ook van die karakters. Daar is luukse sportmotors, viertrekvoertuie en ’n seiljag, etes in duur restaurante, oorsese reise. Maar wanneer daar dieper gedelf word, het die universiteit, ten spyte van die oënskynlike welvaart, finansiële probleme wat aan onder andere wanbestuur toegeskryf kan word. Ook die karakters met hulle ontwerpersklere, gemanikuurde hande en perfek-gestileerde haarkapsels, versteek allerhande onheil agter die fasades van sukses en welvaart – rugstekery, jaloesie, ondergrawery, korrupsie. Verhoudings tussen verskillende rassegroepe, wat op die oog af netjies vlot, is ook nie wat dit voorgee om te wees nie. Dus ’n geval van ‘van bo blink, van onder stink’.”
Vir Van der Watt was die teks egter nie heeltemal afgerond nie. “Die omslagontwerp lyk onprofessioneel en daar is ook kwessies wat met ’n swaarder redigeerhand uitgestryk kon gewees het: die beampte en nagwag, Denver Julius, is skynbaar 24 uur per dag aan diens; Julia de Ville se vlammende rooi hare en groen oë word bykans in elke hoofstuk waarin sy figureer, gemeld; en die leser moet minstens drie keer lees van Shawn Adams se leeu-oë. Lesers wat ’n speurverhaal verwag, sal teleurgesteld wees – kaptein Anna Steyn, wat vroeg in die verhaal as fokaliseerder optree, en van wie mens dus kan verwag dat sy ’n belangrike rol in die verhaal speel, verdwyn heeltemal en verskyn eers weer aan die einde om die leierskap van die universiteit in te lig oor die resultate van die polisie se ondersoek.”
Maar as die kritiek buite rekening gelaat word, beskou Van der Watt die boek as een sonder pretensies en sy meen dat lesers wat hou van ’n storie met baie intriges, Kennis is mag sal geniet.
Op die resensie van Marike van der Watt het Wannie Carstens (ook op LitNet) as volg gereageer: “Die breë strekking daarvan, dat die boek lekker lees, is waar. Ek het dit self gelees en omdat ek self aan ’n universiteit verbonde is, dit interessant gevind en dit ook geniet sonder om iets meer verborge te soek. Ek het vir Malene laat weet sy kan die Afrikaanse David Lodge, wat bekend is oor sy boeke oor die akademiese konteks, word. Dis bloot sosiale kommentaar oor ’n fenomeen - die lewe van akademici. Malene, skryf gerus nog hiervan. Ek sal graag wil hoor hoe Julia de Ville vaar as rektor van die universiteit.”
In Rapport (17 Augustus 2013) skryf Christell Stander soos Breytenbach in Bloedgrond bloot die tema van plaasmoorde as agtergrond gebruik het vir ’n romanse, gebruik Kennis is mag ’n universiteitsmilieu om ’n storie te vertel. Daar is dele in Kennis is mag waar Julia se dialoog Stander aan Joan Hambidge se karakters in Swart koring en Die swart sluier herinner, maar dit is waar dit eindig, want van satirisering is daar nie sprake in Kennis is mag nie. Dit is nie ’n spanningsverhaal nie en ook nie ’n romanse nie. Daar is ook geen dramatiese ontwikkeling van die ingewikkeldheid van die mens nie. Maar Stander meen dat lesers wat van Malene se boeke hou, dit tog sal geniet.
Een van Malene se verhale, “Polvye”, is opgeneem in die bundel Bloots wat in 2012 by Tafelberg uitgegee is en “Arms” is opgeneem in Skarlakenkoors (Tafelberg, 2013).
Malene is nou voltyds skrywer, maar is bang om te sê waarmee sy tans (November 2013) besig is. Maar sy het darem laat glip dat sy in die pylvak is van ’n roman oor verraad in die Boereoorlog en die reperkussies daarvan in die tagtigerjare.
In 2019 word drie e-boeke van Malene by Amazon gepubliseer. In Anderkant omdraai gaan sy terug na die land waar sy ’n groot deel van haar kinderjare deurgebring het: Zimbabawe: "Die Rhodesiese/Zimbabwiese oorlog is lankal verby en die land is sedert 1980 onafhanklik. Robert Mugabe is steeds president. Die regerende Zanu-party word deur die Movement for Democratic Change (MDC) geopponeer. Die ekonomie het agteruitgegaan en baie mense het die land verlaat. Die mense wat gebly het voer dikwels ’n stryd om oorlewing.
"’n Vrou keer terug na die mense en plaas van haar jeug. Erge ontnugtering wag op haar. Haar broer, ’n oud-Selous Scout, neem wraak vir die verlies van sy plaas.
Sy sien egter weer die man van wie sy jare gelede geskei is en neem hulle dogter om haar vervreemde pa te leer ken. In dié land vol haat, onsekerheid en spanning kan daar wel liefde, vergiffenis en versoening kom." (Amazon)
Ook in The lions and the scavengers skryf sy oor Zimbabwe, asook in Yesterday is a lost country wat al in 2012 ’n eerste uitgawe beleef het. In laasgenoemde vertel Malene die verhaal van Maureen Sneddon-Barnard wat deur die Mau-Mau uit Kenia verdryf is en haar toe in Zimbabwe gaan vestig het. Toe sy van haar plaas gedwing word, neem sy haar dagboeke en koerantknipsels saam sodat haar kinders van die moed, die risiko's, die vreugde en die verdriet kan leer. Sy het Afrika geken en liefgehad, maar haar en haar mense se voetspore in Afrika kan deur hierdie veranderinge vir ewig weggewaai word.
In ’n onderhoud met Vrouekeur vertel Malene dat sy self ’n passievolle leser en navorser is. "Ek lees van kleins af baie en as mens stories soveel geniet, kan dit jou nogal inspireer om self te probeer skryf. Hoeveel wêrelde lê nie in literatuur opgesluit nie? Dit is ontvlugting, dit is leersaam, dit verryk jou lewe," is haar mening.
Malene is baie lief vir geskiedenis en as gevolg van hierdie invloed is sy ’n baie goeie navorser. Haar mening oor geskiedenis is dat elke mens ’n verlede het wat ons gemaak het wat ons vandag is. "Historiese gebeurtenisse wat my fassineer, is die Rhodesiese Bosoorlog en die Boereoorloë, veral die tweede, die grote. Soveel verhale is daarby ingeweef. Soveel menslike drama. Ek spot altyd dat ek die geskiedenis by die hare insleep waar ek kan."
Vanaf 2014 het veertien nuwe romanses uit Malene se pen verskyn, terwyl haar gewildheid onder die lesers bewys is deurdat sewe van haar romanses ’n heruitgawe werd is. Ook is van haar verhale opgeneem in Hartklop Omnibus 1–4 met die vyfde een wat ter perse is. Een van haar verhale is ook opgeneem in Melodie Omnibus 3 met nommer 4 wat in 2019 gaan verskyn.
In ’n onderhoud met Suzette Kotzé-Myburgh op Skrywers en boeke op RSG het Malene gesels oor die verskil tussen roman en romanse. ’n Roman is langer as ’n romanse, met ’n storie wat ’n bietjie "meer om die lyf" het. ’n Roman hoef ook nie ’n gelukkige einde te hê nie, terwyl dit by ’n romanse ’n gegewe is dat die einde gelukkig moet wees. ’n Romanse is ook meer van ’n emosionele belewenis.
Publikasies:
|
Publikasie
|
Palmyra herleef
|
|
Publikasiedatum
|
|
|
ISBN
|
- 0799334464 (hb)
- 9780799360899 (sb)
|
|
Uitgewers
|
- Pretoria: Treffer-Boekklub
- Pretoria: LAPA
|
|
Literêre vorm
|
Liefdesverhaal
|
|
Pryse toegeken
|
Geen
|
|
Vertalings
|
Geen
|
|
Resensies en besprekings beskikbaar op die internet
|
—
|
|
Publikasie |
Huis van my hart
|
|
Publikasiedatum
|
|
|
ISBN
|
- 079933541X (hb)
- 9780799373097 (sb)
|
|
Uitgewers
|
- Pretoria: Eike-Boekklub
- Pretoria: LAPA
|
|
Literêre vorm
|
Liefdesverhaal
|
|
Pryse toegeken
|
Geen
|
|
Vertalings
|
Geen
|
|
Resensies en besprekings beskikbaar op die internet
|
—
|
|
Publikasie |
Diamante in die stof
|
|
Publikasiedatum
|
2006
|
|
ISBN
|
0799336157 (sb)
|
|
Uitgewers
|
Pretoria: Romanza
|
|
Literêre vorm
|
Liefdesverhaal
|
|
Pryse toegeken
|
Geen
|
|
Vertalings
|
Geen
|
|
Resensies en besprekings beskikbaar op die internet
|
—
|
|
Publikasie |
Die geheim van Aurora
|
|
Publikasiedatum
|
|
|
ISBN
|
- 0799336688 (hb)
- 9780799350630 (sb)
|
|
Uitgewers
|
- Pretoria: Treffer-Boekklub
- Pretoria: LAPA
|
|
Literêre vorm
|
Liefdesverhaal
|
|
Pryse toegeken
|
Geen
|
|
Vertalings
|
Geen
|
|
Resensies en besprekings beskikbaar op die internet
|
—
|
|
Publikasie |
Godin van die wingerd
|
|
Publikasiedatum
|
|
|
ISBN
|
- 0799336785 (hb)
- 9780799360905 (sb)
|
|
Uitgewers
|
- Pretoria: Keurbiblioteek
- Pretoria: LAPA
|
|
Literêre vorm
|
Liefdesverhaal
|
|
Pryse toegeken
|
Geen
|
|
Vertalings
|
Geen
|
|
Resensies en besprekings beskikbaar op die internet
|
—
|
|
Publikasie |
Verskeurde hart
|
|
Publikasiedatum
|
2007
|
|
ISBN
|
9780799337372 (sb)
|
|
Uitgewers
|
Pretoria: Romanza
|
|
Literêre vorm
|
Liefdesverhaal
|
|
Pryse toegeken
|
Geen
|
|
Vertalings
|
Geen
|
|
Resensies en besprekings beskikbaar op die internet
|
—
|
|
Publikasie |
Liefste vreemdeling
|
|
Publikasiedatum
|
|
|
ISBN
|
- 978799337556 (hb)
- 9780799350623 (sb)
|
|
Uitgewers
|
Pretoria: LAPA
|
|
Literêre vorm
|
Liefdesverhaal
|
|
Pryse toegeken
|
Geen
|
|
Vertalings
|
Geen
|
|
Resensies en besprekings beskikbaar op die internet
|
—
|
|
Publikasie |
’n Ster vir Stella
|
|
Publikasiedatum
|
|
|
ISBN
|
- 9780799337570 (hb)
- 9780799360912 (sb)
|
|
Uitgewers
|
- Pretoria: Eike-Boekklub
- Pretoria: LAPA
|
|
Literêre vorm
|
Liefdesverhaal
|
|
Pryse toegeken
|
Geen
|
|
Vertalings
|
Geen
|
|
Resensies en besprekings beskikbaar op die internet
|
—
|
|
Publikasie |
Skat uit die see
|
|
Publikasiedatum
|
2007
|
|
ISBN
|
9780799338478 (hb)
|
|
Uitgewers
|
Pretoria: Eike-Boekklub
|
|
Literêre vorm
|
Liefdesverhaal
|
|
Pryse toegeken
|
Geen
|
|
Vertalings
|
Geen
|
|
Resensies en besprekings beskikbaar op die internet
|
—
|
|
Publikasie |
Eiland van liefde
|
|
Publikasiedatum
|
2007
|
|
ISBN
|
9780799338676 (sb)
|
|
Uitgewers
|
Pretoria: Romanza
|
|
Literêre vorm
|
Liefdesverhaal
|
|
Pryse toegeken
|
Geen
|
|
Vertalings
|
Geen
|
|
Resensies en besprekings beskikbaar op die internet
|
—
|
|
Publikasie |
Oase van liefde
|
|
Publikasiedatum
|
|
|
ISBN
|
- 9780799339291 (hb)
- 9780799360929 (sb)
|
|
Uitgewers
|
Pretoria: LAPA
|
|
Literêre vorm
|
Liefdesverhaal
|
|
Pryse toegeken
|
Geen
|
|
Vertalings
|
Geen
|
|
Resensies en besprekings beskikbaar op die internet
|
—
|
|
Publikasie |
Safari na liefde
|
|
Publikasiedatum
|
|
|
ISBN
|
- 9780799339376 (hb)
- 9780799373387 (sb)
|
|
Uitgewers
|
- Pretoria: Eike-Boekklub
- Pretoria: LAPA
|
|
Literêre vorm
|
Liefdesverhaal
|
|
Pryse toegeken
|
Geen
|
|
Vertalings
|
Geen
|
|
Resensies en besprekings beskikbaar op die internet
|
—
|
|
Publikasie |
Maak my hart gesond
|
|
Publikasiedatum
|
|
|
ISBN
|
- 9780799339536 (hb)
- 9780799373219 (sb)
|
|
Uitgewers
|
Pretoria: LAPA
|
|
Literêre vorm
|
Liefdesverhaal
|
|
Pryse toegeken
|
Geen
|
|
Vertalings
|
Geen
|
|
Resensies en besprekings beskikbaar op die internet
|
—
|
|
Publikasie |
Reünie van harte
|
|
Publikasiedatum
|
|
|
ISBN
|
- 9780799340150 (hb)
- 9780799360547 (sb)
|
|
Uitgewers
|
- Pretoria: Eike-Boekklub
- Pretoria: LAPA
|
|
Literêre vorm
|
Liefdesverhaal
|
|
Pryse toegeken
|
Geen
|
|
Vertalings
|
Geen
|
|
Resensies en besprekings beskikbaar op die internet
|
—
|
|
Publikasie |
Held uit die verlede
|
|
Publikasiedatum
|
|
|
ISBN
|
- 9780799340204 (hb)
- 9780799357158 (sb)
|
|
Uitgewers
|
- Pretoria: Keurbiblioteek
- Pretoria: LAPA
|
|
Literêre vorm
|
Liefdesverhaal
|
|
Pryse toegeken
|
Geen
|
|
Vertalings
|
Geen
|
|
Resensies en besprekings beskikbaar op die internet
|
—
|
|
Publikasie |
Hoe kwesbaar die hart
|
|
Publikasiedatum
|
2007
|
|
ISBN
|
9780624045700 (sb)
|
|
Uitgewers
|
Kaapstad: Hartklop
|
|
Literêre vorm
|
Mediese romanse
|
|
Pryse toegeken
|
Geen
|
|
Vertalings
|
Geen
|
|
Resensies en besprekings beskikbaar op die internet
|
—
|
|
Publikasie |
Liefde in Venesië
|
|
Publikasiedatum
|
|
|
ISBN
|
- 9780799340341 (hb)
- 9780799357165 (sb)
|
|
Uitgewers
|
- Pretoria: Treffer-Boekklub
- Pretoria: LAPA
|
|
Literêre vorm
|
Liefdesverhaal
|
|
Pryse toegeken
|
Geen
|
|
Vertalings
|
Geen
|
|
Resensies en besprekings beskikbaar op die internet
|
—
|
|
Publikasie |
’n Kasteel vir Moira
|
|
Publikasiedatum
|
2008
|
|
ISBN
|
9780799341041 (sb)
|
|
Uitgewers
|
Pretoria: Romanza
|
|
Literêre vorm
|
Liefdesverhaal
|
|
Pryse toegeken
|
Geen
|
|
Vertalings
|
Geen
|
|
Resensies en besprekings beskikbaar op die internet
|
—
|
|
Publikasie |
Doolhof van liefde
|
|
Publikasiedatum
|
2008
|
|
ISBN
|
9780799341171 (sb)
|
|
Uitgewers
|
Pretoria: Romanza
|
|
Literêre vorm
|
Liefdesverhaal
|
|
Pryse toegeken
|
Geen
|
|
Vertalings
|
Geen
|
|
Resensies en besprekings beskikbaar op die internet
|
—
|
|
Publikasie |
Intrige op Imbovali
|
|
Publikasiedatum
|
|
|
ISBN
|
- 9780799343144 (hb)
- 9780799357141 (sb)
|
|
Uitgewers
|
Pretoria: LAPA
|
|
Literêre vorm
|
Liefdesverhaal
|
|
Pryse toegeken
|
Geen
|
|
Vertalings
|
Geen
|
|
Resensies en besprekings beskikbaar op die internet
|
—
|
|
Publikasie |
Heler van skade
|
|
Publikasiedatum
|
2008
|
|
ISBN
|
9780624046332 (sb)
|
|
Uitgewers
|
Kaapstad: Hartklop
|
|
Literêre vorm
|
Mediese romanse
|
|
Pryse toegeken
|
Geen
|
|
Vertalings
|
Geen
|
|
Resensies en besprekings beskikbaar op die internet
|
—
|
|
Publikasie |
Hertog van die Pampas
|
|
Publikasiedatum
|
2008
|
|
ISBN
|
97806240469236 (sb)
|
|
Uitgewers
|
Kaapstad: Melodie
|
|
Literêre vorm
|
Liefdesverhaal
|
|
Pryse toegeken
|
Geen
|
|
Vertalings
|
Geen
|
|
Resensies en besprekings beskikbaar op die internet
|
—
|
|
Publikasie |
In jou hande
|
|
Publikasiedatum
|
2008
|
|
ISBN
|
9780624047148 (sb)
|
|
Uitgewers
|
Kaapstad: Hartklop
|
|
Literêre vorm
|
Mediese romanse
|
|
Pryse toegeken
|
Geen
|
|
Vertalings
|
Geen
|
|
Resensies en besprekings beskikbaar op die internet
|
—
|
|
Publikasie |
Gister is ’n ver land: ’n roman
|
|
Publikasiedatum
|
2009
|
|
ISBN
|
9780624047278 (sb)
|
|
Uitgewers
|
Kaapstad: Tafelberg
|
|
Literêre vorm
|
Roman
|
|
Pryse toegeken
|
Geen
|
|
Vertalings
|
Engels eBoeke vir Afrika 2013
|
|
Resensies en besprekings beskikbaar op die internet
|
|
|
Publikasie |
Tot die dood ons skei
|
|
Publikasiedatum
|
2009
|
|
ISBN
|
9780624047407 (sb)
|
|
Uitgewers
|
Kaapstad: Melodie
|
|
Literêre vorm
|
Liefdesverhaal
|
|
Pryse toegeken
|
Geen
|
|
Vertalings
|
Geen
|
|
Resensies en besprekings beskikbaar op die internet
|
—
|
|
Publikasie |
Verbode liefde
|
|
Publikasiedatum
|
2009
|
|
ISBN
|
9780624047841 (sb)
|
|
Uitgewers
|
Kaapstad: Melodie
|
|
Literêre vorm
|
Liefdesverhaal
|
|
Pryse toegeken
|
Geen
|
|
Vertalings
|
Geen
|
|
Resensies en besprekings beskikbaar op die internet
|
—
|
|
Publikasie |
Roep van die woestynwind
|
|
Publikasiedatum
|
2009
|
|
ISBN
|
9780624047933 (sb)
|
|
Uitgewers
|
Kaapstad: Melodie
|
|
Literêre vorm
|
Liefdesverhaal
|
|
Pryse toegeken
|
Geen
|
|
Vertalings
|
Geen
|
|
Resensies en besprekings beskikbaar op die internet
|
—
|
|
Publikasie |
Dokter sonder grense
|
|
Publikasiedatum
|
2010
|
|
ISBN
|
9780624048572 (sb)
|
|
Uitgewers
|
Kaapstad: Hartklop
|
|
Literêre vorm
|
Mediese romanse
|
|
Pryse toegeken
|
Geen
|
|
Vertalings
|
Geen
|
|
Resensies en besprekings beskikbaar op die internet
|
|
|
Publikasie |
Pluimprinse
|
|
Publikasiedatum
|
2010
|
|
ISBN
|
9780624048251 (sb)
|
|
Uitgewers
|
Kaapstad: Tafelberg
|
|
Literêre vorm
|
Roman
|
|
Pryse toegeken
|
Geen
|
|
Vertalings
|
Geen
|
|
Resensies en besprekings beskikbaar op die internet
|
|
|
Publikasie |
Dokter van ver
|
|
Publikasiedatum
|
2011
|
|
ISBN
|
9780624052937 (sb)
|
|
Uitgewers
|
Kaapstad: Hartklop
|
|
Literêre vorm
|
Mediese romanse
|
|
Pryse toegeken
|
Geen
|
|
Vertalings
|
Geen
|
|
Resensies en besprekings beskikbaar op die internet
|
—
|
|
Publikasie |
Bloedgrond
|
|
Publikasiedatum
|
2011
|
|
ISBN
|
97780624052746 (sb)
|
|
Uitgewers
|
Kaapstad: Tafelberg
|
|
Literêre vorm
|
Roman
|
|
Pryse toegeken
|
Geen
|
|
Vertalings
|
Geen
|
|
Resensies en besprekings beskikbaar op die internet
|
|
|
Publikasie |
Eenoogkoning
|
|
Publikasiedatum
|
2012
|
|
ISBN
|
9781920518271 (sb)
|
|
Uitgewers
|
Kaapstad: Naledi
|
|
Literêre vorm
|
Roman
|
|
Pryse toegeken
|
Geen
|
|
Vertalings
|
Geen
|
|
Resensies en besprekings beskikbaar op die internet
|
|
|
Publikasie |
Yesterday is a lost country
|
|
Publikasiedatum
|
|
|
ISBN
|
9780987044594 (e-book)
|
|
Uitgewers
|
eBooks for Africa
|
|
Literêre vorm
|
Roman
|
|
Pryse toegeken
|
Geen
|
|
Vertalings
|
Geen
|
|
Resensies en besprekings beskikbaar op die internet
|
—
|
|
Publikasie
|
Hartstog op see
|
|
Publikasiedatum
|
2012
|
|
ISBN
|
9780624054559
|
|
Uitgewers
|
Tafelberg: Hartklop
|
|
Literêre vorm
|
Mediese romanse
|
|
Pryse toegeken
|
Geen
|
|
Vertalings
|
Geen
|
|
Resensies en besprekings beskikbaar op die internet
|
—
|
|
Publikasie |
Kennis is mag
|
|
Publikasiedatum
|
2013
|
|
ISBN
|
9780992197841 (sb)
|
|
Uitgewers
|
Pretoria: Rosslyn Pers
|
|
Literêre vorm
|
Roman
|
|
Pryse toegeken
|
Geen
|
|
Vertalings
|
Geen
|
|
Resensies en besprekings beskikbaar op die internet
|
|
|
Publikasie |
Locum vir liefde
|
|
Publikasiedatum
|
2013
|
|
ISBN
|
9780624057642 (sb)
|
|
Uitgewers
|
Kaapstad: Hartklop
|
|
Literêre vorm
|
Mediese romanse
|
|
Pryse toegeken
|
Geen
|
|
Vertalings
|
Geen
|
|
Resensies en besprekings beskikbaar op die internet
|
—
|
|
Publikasie |
Eiland van drome
|
|
Publikasiedatum
|
2013
|
|
ISBN
|
9780624065012 (sb)
|
|
Uitgewers
|
Kaapstad: Hartklop
|
|
Literêre vorm
|
Mediese romanse
|
|
Pryse toegeken
|
Geen
|
|
Vertalings
|
Geen
|
|
Resensies en besprekings beskikbaar op die internet
|
—
|
|
Publikasie
|
Maya en die operaster
|
|
Publikasiedatum
|
2014
|
|
ISBN
|
9780799364798 (sb)
|
|
Uitgewers
|
Pretoria: LAPA
|
|
Literêre vorm
|
Liefdesverhale
|
|
Pryse toegeken
|
Geen
|
|
Vertalings
|
Geen
|
|
Resensies en besprekings beskikbaar op die internet
|
—
|
|
Publikasie
|
Met die oog op liefde
|
|
Publikasiedatum
|
2014
|
|
ISBN
|
9780624070214 (sb)
|
|
Uitgewers
|
Kaapstad: Hartklop
|
|
Literêre vorm
|
Liefdesverhale
|
|
Pryse toegeken
|
Geen
|
|
Vertalings
|
Geen
|
|
Resensies en besprekings beskikbaar op die internet
|
—
|
|
Publikasie
|
Hartklop Omnibus 1. Saam met Kristel Loots en Rykie Roux
|
|
Publikasiedatum
|
2015
|
|
ISBN
|
9780624073949 (sb)
|
|
Uitgewers
|
Kaapstad: Hartklop
|
|
Literêre vorm
|
Liefdesverhale
|
|
Pryse toegeken
|
Geen
|
|
Vertalings
|
Geen
|
|
Resensies en besprekings beskikbaar op die internet
|
—
|
|
Publikasie
|
My redder, my beminde
|
|
Publikasiedatum
|
2015
|
|
ISBN
|
9780624074618 (sb)
|
|
Uitgewers
|
Kaapstad: Hartklop
|
|
Literêre vorm
|
Liefdesverhale
|
|
Pryse toegeken
|
Geen
|
|
Vertalings
|
Geen
|
|
Resensies en besprekings beskikbaar op die internet
|
—
|
|
Publikasie
|
Geheime liefde
|
|
Publikasiedatum
|
2016
|
|
ISBN
|
9780624076711 (sb)
|
|
Uitgewers
|
Kaapstad: Satyn
|
|
Literêre vorm
|
Liefdesverhale
|
|
Pryse toegeken
|
Geen
|
|
Vertalings
|
Geen
|
|
Resensies en besprekings beskikbaar op die internet
|
—
|
|
Publikasie
|
Hartklop Omnibus 2. Saam met Amelia Strydom en Vera Wolmarans
|
|
Publikasiedatum
|
2016
|
|
ISBN
|
9780624076834 (sb)
|
|
Uitgewers
|
Kaapstad: Hartklop
|
|
Literêre vorm
|
Liefdesverhale
|
|
Pryse toegeken
|
Geen
|
|
Vertalings
|
Geen
|
|
Resensies en besprekings beskikbaar op die internet
|
—
|
|
Publikasie
|
Lorna en die professor
|
|
Publikasiedatum
|
2016
|
|
ISBN
|
9780799379341 (sb)
|
|
Uitgewers
|
Pretoria: LAPA
|
|
Literêre vorm
|
Liefdesverhale
|
|
Pryse toegeken
|
Geen
|
|
Vertalings
|
Geen
|
|
Resensies en besprekings beskikbaar op die internet
|
—
|
|
Publikasie
|
Grenslose liefde
|
|
Publikasiedatum
|
2016
|
|
ISBN
|
9780624079828 (sb)
|
|
Uitgewers
|
Kaapstad: Hartklop
|
|
Literêre vorm
|
Liefdesverhale
|
|
Pryse toegeken
|
Geen
|
|
Vertalings
|
Geen
|
|
Resensies en besprekings beskikbaar op die internet
|
—
|
|
Publikasie
|
Van sorg na liefde
|
|
Publikasiedatum
|
2017
|
|
ISBN
|
9780624080893 (sb)
|
|
Uitgewers
|
Kaapstad: Satyn
|
|
Literêre vorm
|
Liefdesverhale
|
|
Pryse toegeken
|
Geen
|
|
Vertalings
|
Geen
|
|
Resensies en besprekings beskikbaar op die internet
|
—
|
|
Publikasie
|
Hartklop Omnibus 3. Saam met Madeleine Malherbe en Rykie Roux
|
|
Publikasiedatum
|
2017
|
|
ISBN
|
9780624080923 (sb)
|
|
Uitgewers
|
Kaapstad: Hartklop
|
|
Literêre vorm
|
Liefdesverhale
|
|
Pryse toegeken
|
Geen
|
|
Vertalings
|
Geen
|
|
Resensies en besprekings beskikbaar op die internet
|
—
|
|
Publikasie
|
Die professor en die beterweter
|
|
Publikasiedatum
|
2017
|
|
ISBN
|
9780799382525 (sb)
|
|
Uitgewers
|
Pretoria: LAPA
|
|
Literêre vorm
|
Liefdesverhale
|
|
Pryse toegeken
|
Geen
|
|
Vertalings
|
Geen
|
|
Resensies en besprekings beskikbaar op die internet
|
—
|
|
Publikasie
|
My ster jou ster
|
|
Publikasiedatum
|
2018
|
|
ISBN
|
9780799388206 (sb)
|
|
Uitgewers
|
Pretoria: LAPA
|
|
Literêre vorm
|
Liefdesverhale
|
|
Pryse toegeken
|
Geen
|
|
Vertalings
|
Geen
|
|
Resensies en besprekings beskikbaar op die internet
|
—
|
|
Publikasie
|
Vlug na Santorini
|
|
Publikasiedatum
|
2018
|
|
ISBN
|
9780624084570 (sb)
|
|
Uitgewers
|
Kaapstad: Satyn
|
|
Literêre vorm
|
Liefdesverhale
|
|
Pryse toegeken
|
Geen
|
|
Vertalings
|
Geen
|
|
Resensies en besprekings beskikbaar op die internet
|
—
|
|
Publikasie
|
Hartklop Omnibus 4. Saam met Madeleine Malherbe en Rykie Roux
|
|
Publikasiedatum
|
2018
|
|
ISBN
|
9780624084631 (sb)
|
|
Uitgewers
|
Kaapstad: Hartklop
|
|
Literêre vorm
|
Liefdesverhale
|
|
Pryse toegeken
|
Geen
|
|
Vertalings
|
Geen
|
|
Resensies en besprekings beskikbaar op die internet
|
—
|
|
Publikasie
|
Sophia se beskermengel
|
|
Publikasiedatum
|
2018
|
|
ISBN
|
9780624085621 (sb)
|
|
Uitgewers
|
Kaapstad: Melodie
|
|
Literêre vorm
|
Liefdesverhale
|
|
Pryse toegeken
|
Geen
|
|
Vertalings
|
Geen
|
|
Resensies en besprekings beskikbaar op die internet
|
—
|
|
Publikasie
|
In my drome
|
|
Publikasiedatum
|
2018
|
|
ISBN
|
9780624086246 (sb)
|
|
Uitgewers
|
Kaapstad: Hartklop
|
|
Literêre vorm
|
Liefdesverhale
|
|
Pryse toegeken
|
Geen
|
|
Vertalings
|
Geen
|
|
Resensies en besprekings beskikbaar op die internet
|
—
|
|
Publikasie
|
Huis van geheime
|
|
Publikasiedatum
|
2019
|
|
ISBN
|
9780799391626 (sb)
|
|
Uitgewers
|
Pretoria: LAPA
|
|
Literêre vorm
|
Liefdesverhale
|
|
Pryse toegeken
|
Geen
|
|
Vertalings
|
Geen
|
|
Resensies en besprekings beskikbaar op die internet
|
—
|
|
Publikasie
|
Toskane roep my hart
|
|
Publikasiedatum
|
2019
|
|
ISBN
|
9780799393538 (sb)
|
|
Uitgewers
|
Pretoria: LAPA
|
|
Literêre vorm
|
Liefdesverhale
|
|
Pryse toegeken
|
Geen
|
|
Vertalings
|
Geen
|
|
Resensies en besprekings beskikbaar op die internet
|
—
|
|
Publikasie
|
Anderkant omdraai
|
|
Publikasiedatum
|
2019
|
|
ISBN
|
e-boek
|
|
Uitgewers
|
Amazon
|
|
Literêre vorm
|
Roman
|
|
Pryse toegeken
|
Geen
|
|
Vertalings
|
Geen
|
|
Resensies en besprekings beskikbaar op die internet
|
—
|
|
Publikasie
|
The lions and the scavengers
|
|
Publikasiedatum
|
2019
|
|
ISBN
|
e-boek
|
|
Uitgewers
|
Amazon
|
|
Literêre vorm
|
Roman
|
|
Pryse toegeken
|
Geen
|
|
Vertalings
|
Geen
|
|
Resensies en besprekings beskikbaar op die internet
|
—
|
As Marilyn Bennett:
|
Publikasie
|
Vir liefde en vryheid
|
|
Publikasiedatum
|
2008
|
|
ISBN
|
9780624046264 (sb)
|
|
Uitgewers
|
Kaapstad: Melodie
|
|
Literêre vorm
|
Liefdesverhaal
|
|
Pryse toegeken
|
Geen
|
|
Vertalings
|
Geen
|
|
Resensies en besprekings beskikbaar op die internet
|
—
|
|
Publikasie |
Waar liefde vonkel
|
|
Publikasiedatum
|
2008
|
|
ISBN
|
9780624047056 (sb)
|
|
Uitgewers
|
Kaapstad: Tafelberg
|
|
Literêre vorm
|
Liefdesverhaal
|
|
Pryse toegeken
|
Geen
|
|
Vertalings
|
Geen
|
|
Resensies en besprekings beskikbaar op die internet
|
—
|
Artikels oor Malene Breytenbach beskikbaar op die internet:
Artikels deur Malene Breytenbach beskikbaar op die internet:
Bronne
- Knipseldiens van die Nasionale Afrikaanse Letterkundige Museum en Navorsingsentrum
- Persoonlike korrespondensie met Malene Breytenbach
Die samesteller vra om verskoning vir Media24-argiefskakels wat tans nie werk nie.
![]()
• Erkenning word hiermee gegee aan die Nasionale Afrikaanse Letterkundige Museum en Navorsingsentrum in Bloemfontein – NALN – vir die beskikbaarstelling van hul bronne en hulp van hul personeel vir doeleindes van die ATKV-Skrywersalbum.
The post Malene Breytenbach (1948–) appeared first on LitNet.
4 Februarie
Boekeblad: ’n ‘Boekeneuroot’ lek sy lippe af vir 2019
25 Februarie
3 Februarie
17 Februarie 
7 Februarie
Woensdag 13 Februarie 
Joan Hambidge se blog, Woorde wat weeg, is ’n webtuiste waar dié digter-literator sowel gedigte as boekbesprekings, rubrieke en gedagtes rondom die letterkunde versamel en aanbied:
Willie Burger het gedurende Februarie die volgende resensies en rubrieke gelewer: 
1 Maart
4 Maart
18 Maart
3 Maart 
24 Maart 
25 Maart 
Woensdag 13 Maart 
Die volgende onderhoude en resensies is in Maart geplaas:
Die gedwonge onttrekking van “Die Land” uit die kortlyste vir die Ghoema-toekennings was sensuur, iets waarteen Afrikaanse skrywers sedert die jare sewentig geveg het. Ek glo nie hierdie sensuur het enigiets anders vermag as om Hofmeyr en sy geesgenote se harte te verhard nie. Mens bereik niks met sensuur nie. As jy in die vryheid van spraak glo, moet Hofmeyr en kie gehoor word – en is dit ook my plig as iemand wat nie met hom saamstem nie, om daarteen stemming te maak op ’n manier wat my pas.
Daar is natuurlik heelwat wat alreeds oor die naam van die Ghoema-toekennings gesê kan word, en die kulturele toe-eiening wat daar problematies is. Oor die huidige brouhaha wil ek net vier punte maak:
Die herrie rondom die Ghoemas en Steve Hofmeyr laat die ou vraag weer ontstaan: Wanneer is borgskappe wat mense uitsluit sensuur? En: Wanneer is sensuur geregverdig, indien ooit?
Die Ghoema-Steve-sage is ’n ingewikkelde een, en mense is selfs al besig om hulle skottels van hulle dakke af te gooi en dekodeerders te braai. Ek dink dis dalk bietjie melodramaties, en dat dit eenvoudiger is om net jou intekening te kanselleer, maar dis net ek. Ek dink dis baie duidelik dat hierdie beheer van die uitsaaier deur die borge vir seker sensuur is, en as mens kyk na hoe die Ghoemas uitgedraai het, het dit vir seker ’n effek op die kunste.
My waarneming is dat MultiChoice se aandrang dat die nominasie van die “Die Land” op die “beste musiekvideo”-Ghoemakortlys onttrek moet word, op polities-ideologiese oorwegings berus het.
As daar so ’n magdom mense agter Steve en kie staan, kan álmal van hulle verkeerd wees? Waarvoor presies baklei Steve en wat sien sy volgelinge in hom raak?
1 April
8 April
15 April
23 April
28 April 2019
16 April 
Dinsdag 9 April 
Die volgende onderhoude en resensies is in April geplaas:
